واتساپ سال‌هاست که در ایران بدون فیلتر فعالیت می‌کند، درحالی‌که بسیاری از پیام‌رسان‌های بومی یا حتی بین‌المللی با کیفیت بالاتر، قربانی فیلترینگ شده‌اند. عقل سلیم می‌پرسد: چرا نرم‌افزاری تا این حد ناکارآمد، ناامن و مشکوک، هنوز مجاز است و بدون محدودیت در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
واتساپ؛ یک پیام‌رسان افتضاح از نظر فنی
اگر فقط به عملکرد واتساپ نگاه کنیم، این اپلیکیشن حتی در برابر رقبای ضعیف مثل ایمو یا وایبر هم حرفی برای گفتن ندارد. کندی در انتقال فایل، وابستگی کامل به گوگل‌درایو برای پشتیبان‌گیری، عدم امکانات حرفه‌ای مثل کانال، گروه‌های طبقه‌بندی‌شده، تعاملات پیشرفته، شخصی‌سازی یا حتی چند دستگاهی واقعی… همه و همه نشان می‌دهد با یکی از ابتدایی‌ترین پیام‌رسان‌های دنیا طرفیم که به‌زور تبلیغات زنده مانده است.
جاسوسی رسمی زیر پوشش پیام‌رسان
گزارش‌های متعدد و افشاگری‌های جهانی تأیید می‌کنند که واتساپ تحت مالکیت متا (فیسبوک سابق) یکی از بزرگ‌ترین ابزارهای نظارتی و اطلاعاتی ایالات متحده است. بک‌آپ‌های چت واتساپ بر روی سرورهای گوگل ذخیره می‌شوند؛ سرورهایی که بارها ثابت شده با وزارت دفاع و سازمان‌های امنیتی آمریکا همکاری دارند. از طرفی، دسترسی به داده‌های متا برای نهادهای امنیتی آمریکایی، موضوعی اثبات‌شده و غیرقابل‌انکار است.
با این اوصاف، استفاده از واتساپ نه‌تنها به معنای ضعف در حریم خصوصی بلکه بازی مستقیم در زمین جاسوس‌هاست.
نقش واتساپ در آشوب‌های داخلی ایران
در بسیاری از اغتشاشات و فتنه‌های سال‌های گذشته، واتساپ یکی از اصلی‌ترین ابزارهای هماهنگی و تشویق به خشونت بوده است. با وجود این، سوال اصلی باقی می‌ماند: چرا هیچ اراده‌ای برای فیلترینگ این اپلیکیشن خطرناک وجود ندارد؟ بسیاری از کاربران دلسوز و آگاه جامعه، مدت‌هاست این دغدغه را مطرح کرده‌اند، اما ظاهراً گوش شنوایی در بخشی از حاکمیت نیست.
اروپا هم می‌داند اما جرأت اقدام ندارد
کشورهای اروپایی مدت‌هاست که نسبت به سیاست‌های متا و امنیت پایین واتساپ هشدار داده‌اند. اما آن‌ها هم در عمل هیچ اقدام مؤثری نکرده‌اند. چرا؟ چون بسیاری از دولت‌های اروپایی عملاً به مستعمره‌های اطلاعاتی آمریکا و رژیم صهیونیستی تبدیل شده‌اند. استفاده رسمی از واتساپ در نهادهای دولتی اروپایی در حقیقت ترجمه‌ای از همان وابستگی ژئوپلیتیک است.
ایران؛ مسیر تکراری وابستگی یا استقلال دیجیتال؟
با وجود اینکه ابزارهایی مانند “ایتا”، “بله”، “روبیکا” یا حتی گزینه‌های بین‌المللی مانند “سینگال”، “تلگرام”، یا حتی “Threema” از نظر فنی و امنیتی ده‌ها پله از واتساپ بالاتر هستند، همچنان برخی دولتمردان – به‌ویژه در دولت‌هایی با گرایشات غرب‌گرایانه – اصرار دارند تا از همین ابزار آلوده استفاده کنند.
این در حالی‌ست که حتی اگر دولت فعلی (یا بخشی از آن) در برابر فیلتر واتساپ مقاومت کند، وظیفه‌ی هر شهروند آگاه و عقل‌مند این است که با حذف واتساپ و پاک‌کردن اکانت خود، راه جاسوسی را بر دشمن ببندد.
نتیجه‌گیری: فیلتر نکردن واتساپ، بازی در زمین دشمن
وقتی همه شواهد و مدارک بر جاسوسی، ناتوانی فنی و سوءاستفاده اطلاعاتی توسط واتساپ دلالت دارند، بی‌عملی در برابر این تهدید دیجیتال هیچ توجیهی ندارد. آیا زمان آن نرسیده که عقلانیت، امنیت ملی و استقلال دیجیتال را بر عادت و وابستگی ترجیح دهیم؟
شما چه فکر می‌کنید؟ آیا وقت خداحافظی با واتساپ نرسیده است؟
